Een reconstructie van de levens van de tot slaaf gemaakte ‘Wimpel’, ‘Philida’ en Maria Amelia laat zien hoe onvrijheid een constant aspect was van hun bestaan, ook in de vroegmoderne Republiek. Hun levensverhaal toont tevens de zichtbaarheid van koloniale uitbuiting in de Republiek, zelfs op plekken waar iemand het minder snel verwacht, zoals in Loenen aan de Vecht.
‘Roofkunst’ is het prangend culturele vraagstuk van deze tijd. Het Mauritshuis zag daarin, samen met het Berlijnse Humboldtforum, een tentoonstellingsconcept. Hoewel het misschien niet voor iedereen direct duidelijk is, is het Mauritshuis, ondanks zijn karakter als traditioneel kunstmuseum, door zijn collecties en omdat, de slavenhoudende gouverneur-generaal van Nederlands-Brazilië Johan Maurits van Nassau-Siegen (1604-1679) de naamgever is, een uitgelezen plek om daar een tentoonstelling rond dit onderwerp te organiseren. Het is dan ook jammer dat de huidige tentoonstelling geen recht aan doet aan een dergelijk complex onderwerp.
In 2022, Dutch antique dealers Zebregs&Röell offered for sale a kris from the Indonesian panembahan Mangkuadiningrat which, they claimed, was now ‘at home where it belonged’. But what is the origin and significance of such a kris and where does it belong?
In 2022 boden antiekhandelaars Zebregs&Röell een kris van de panembahan Mangkuadiningrat te koop aan die, naar zij stelde, nu ‘thuis was waar die hoorde’. Maar wat is de herkomst en betekenis van zo’n kris en waar hoort die dan thuis?
In een steegje in Yogyakarta trof ik een muurschildering van Willem-Alexander en Máxima aan. Wat deed dat daar? Het blijkt alles te maken te hebben met een bezoek van het vorstenpaar aan de wijk, ‘Kampoeng Cyber’, in 2020. Zou in Nederland, bij het bezoek van de Indonesische president, een vergelijkbare muurschildering voorstelbaar zijn?
Gedurende het Nederlands koloniale bewind zijn talloze kinderen uit Europees-Indonesische relaties, nadat hun Europese vaders waren overleden, meestal onder dwang, weggehaald bij hun Indonesische moeders om opgevoed te worden in weeshuizen of adoptiegezinnen.
Opmerkelijker zijn verhalen over vrouwen, zoals in het geval van Christina en haar moeder, die zich tegen dit koloniaal-kerkelijke machtsvertoon verzetten.
De wijze waarop Naturalis in oktober 2022 op het verzoek om teruggave van Javamens, een collectie fossielen uit Java, reageerde, was voor mij en collega-historici Fenneke Sysling, Andreas Weber en Robert-Jan Wille reden om publiekelijk te reageren in De Volkskrant.
De tentoonstelling ‘Revolusi!’ in het Rijksmuseum is een bijzondere en belangrijke tentoonstelling over de oorlog in Indonesië tussen 1945-1950. Het hanteert een veelvormig perspectief, stelt bijzondere objecten tentoon en is fraai vormgegeven. Het ontbreken van een degelijke historische context maakt het echter voor de gemiddelde bezoeker een tentoonstelling die gereduceerd wordt tot losse, geïsoleerde en verweesde beelden.
De afgelopen jaren verschijnt het één na het andere boek over het Nederlands slavernijverleden en de rol die steden hierin speelden. Daaruit blijkt dat niet alleen steden met een directe relatie met de Verenigde Oost-Indische Compagnie en de West-Indische Compagnie, daarin verwikkeld waren, maar dat ook dat kleinere steden, zoals Alkmaar, die geen zitting hadden in een VOC- of WIC-kamer, voordeel haalden uit het koloniale verleden en dus ook uit arbeid door tot slaafgemaakten.
Rond Kerstmis 1899 stierf de laatste door erfopvolging rechtmatige sultan van Banten in ballingschap in Surabaya. Zijn nageslacht werd enkele jaren later als bedelaars opgepakt door de koloniale politie. Dit en de koloniale omgang met de bezittingen van het sultanaat geven inzicht in het Nederlandse koloniale beleid waarin vorsten niet alleen ontdaan werden van hun politieke macht, maar ook van sociale legitimiteit, identiteit en waardigheid.
Koloniaal verleden, voortdurende erfenis. Indonesië en Nederland 