In 2022, Dutch antique dealers Zebregs&Röell offered for sale a kris from the Indonesian panembahan Mangkuadiningrat which, they claimed, was now ‘at home where it belonged’. But what is the origin and significance of such a kris and where does it belong?
Categorie: Actualiteit
Het ‘thuiskomen’ van een kris? De geschonken krissen van Mangkuadiningrat, de panembahan van Madura, aan de gouverneur-generaal
In 2022 boden antiekhandelaars Zebregs&Röell een kris van de panembahan Mangkuadiningrat te koop aan die, naar zij stelde, nu ‘thuis was waar die hoorde’. Maar wat is de herkomst en betekenis van zo’n kris en waar hoort die dan thuis?
Revolusi! Ervaringen en emoties zonder historische context
De tentoonstelling ‘Revolusi!’ in het Rijksmuseum is een bijzondere en belangrijke tentoonstelling over de oorlog in Indonesië tussen 1945-1950. Het hanteert een veelvormig perspectief, stelt bijzondere objecten tentoon en is fraai vormgegeven. Het ontbreken van een degelijke historische context maakt het echter voor de gemiddelde bezoeker een tentoonstelling die gereduceerd wordt tot losse, geïsoleerde en verweesde beelden.
‘Coen hoort bij Hoorn’. Emoties rond een omstreden standbeeld
Gemma Blok en ik doken voor de Maand van de Geschiedenis (2020) nog eenmaal in de discussie rondom het standbeeld van J.P. Coen in Hoorn.
Wij menen dat dat debat gevoed wordt door meer dan enkel emoties verbonden aan de omgang met koloniaal erfgoed. Onder de oppervlakte speelt veel meer mee.
75 jaar Indonesische onafhankelijkheid: ‘tegenbeelden’ op de geschiedenis in Nederland
De onafhankelijkheid van Indonesië, in 2020 75 jaar geleden, is in Nederland lang vanuit Nederlands perspectief, vanuit Nederlandse bronnen en verhalen, met Nederlandse belangen en emoties, bekeken. Dat is begrijpelijk, maar levert een beperkt, versmald zicht op de geschiedenis op. Tekeningen en aquarellen gemaakt door Indonesiërs voorzien Nederland van ‘tegenbeelden’ op de dominante Nederlandse beelden van deze strijd.
Hoe een Javaanse dolk de worsteling van Nederland met zijn koloniaal verleden illustreert
Begin maart 2020 verschenen jubelende persberichten. De dolk, kris, van een beroemde Javaanse verzetsheld was in Leiden gevonden en teruggeven aan Indonesië. Hoewel de koppen en inhoud van de artikelen neutraal en weinig politiek leken te zijn, waren ze dat niet. De artikelen over de Javaanse kris, zijn decennialange ‘verdwijning’ en recente teruggave zijn illustratief voor de algehele moeizame, door politiek en nostalgie gedomineerde omgang van Nederland met zijn koloniaal verleden.
‘Dossier Indië’: een tot discussie uitnodigende tentoonstelling
De fototentoonstelling ‘Dossier Indië’ van het Wereldmuseum Rotterdam, samengesteld door medeconservator Thom Hoffman, heeft interessante uitgangspunten. Helaas bevestigt de tentoonstelling nog in te veel opzichten reeds lang bekende beelden van de voormalige kolonie en laat het zo kansen liggen om echt ‘anders’ naar koloniale fotografie te kijken en daarmee een ander beeld van de koloniale geschiedenis van Indonesië te creëren.
Jongensboekverhalen in Naturalis? Die tijd is voorbij
Natuurhistorische musea bleven te lang buiten de discussies over de rol van het koloniale verleden, betoogden collega Fenneke Sysling en ik in de Volkskrant van 12 augustus 2019.
Sawahlunto: de hel op aarde als Werelderfgoed
Begin juli 2019 werd bekend dat Sawahlunto in Sumatra, een voormalig mijnstadje in koloniaal Indonesië, op de Werelderfgoedlijst is geplaatst. In de verantwoording van deze keuze door ICOMOS en in Nederlandse media wordt de nadruk gelegd op het knappe Nederlands ingenieurswerk. Dat de plaats bekend stond als de ‘hel’ en de mijn dreef op dwangarbeiders en contractarbeiders die onder de meest erbarmelijke en gruwelijke omstandigheden moesten werken lijkt van ondergeschikt belang.
De ‘andere’ stem? Recensie ‘Depok: de droom van Cornelis Chastelein’, Westfries Museum Hoorn – nog tot en met 6 oktober 2019
Afgelopen zaterdag opende de tentoonstelling ‘Depok: de droom van Cornelis Chastelein’ in het Westfries Museum in Hoorn. Deze tentoonstelling is onderdeel van het nieuwe beleid van het museum om de geschiedenis vanuit meer perspectieven te belichten en meerstemmigheid als leidraad te nemen. In deze tentoonstelling is wel degelijk een ander dan enkel een Europese stem te horen, maar die stem klinkt nog wel heel zacht en voorzichtig. Om het museum te dekoloniseren is meer nodig.
Koloniaal verleden, voortdurende erfenis. Indonesië en Nederland 